Bu yazımız uzun pozlama tekniği ile fotoğraf çekmeyi sevenlerin olmazsa olmazı ND (Neutral Density) filtreler ve nasıl kullanıldıklarıyla ilgili. Fotoğraflarınızda tamamen masalsı bir görüntü oluşturmak istiyorsanız buyrun yazımıza…

Yazı ve Fotoğraflar: Pelin Genç

Uzun pozlama fotoğrafçılarının alet çantasının baş kahramanı ND filtreler, tıpkı güneş gözlüğü gibi vazife görüyorlar ve ışığı önemli ölçüde keserek pozlama süresini uzatabiliyorlar. Böylece özellikle uzun pozlama tekniği ile çekilmiş manzara fotoğraflarında gördüğümüz -ve bana göre fotoğrafa zaman ve derinlik katan- sudaki tül etkisi, bulutlardaki kayma etkisi, taşıtların uzayan ışıkları gibi etkileri elde etmek mümkün oluyor. Renkler açısından da şanslıysanız, fotoğrafınızda tamamen masalsı bir görüntü oluşturmak mümkün oluyor.

ND filtrelerin farklı bir kullanım alanı da stüdyo çekimleri. Yüksek ışık veren flaşlarla çalıştığınız zaman diyafram değerini (f/) kısık tutmak zorunda kalabilirsiniz. Ancak daha açık diyafram değerlerinde portre çekimleri yapmak istiyorsanız ND filtreler yardımıyla bunu elde etmeniz mümkün.

ND filtreler, koyu renk camlar gibi görünüyor ve ışığı kesme kapasitelerine göre çeşitli derecelerde satılıyor – 3, 6, 10, 15 stop gibi.  Uzun pozlama manzara fotoğrafçıları tarafından en çok tercih edilenler 10-stop filtreler ile yakın zamanda piyasaya çıkan 15-stop filtreler.

Peki, bu koyu renkli camlar ışığı ne kadar kesiyor ve pozlama süresini ne kadar uzatıyor?

Formül basit:

·         3-stop bir ND filtre pozlama süresini 2³ katı, yani 8 katı kadar

·         10-stop bir filtre 2¹⁰ katı, yani 1.024 katı kadar uzatıyor.  

Yani lensinize filtre takılı olmadan, aynı ISO ve diyafram ayarını kullandığınız bir karede, 1/8 sn enstantane hızı olan bir pozlama, 10-stop bir filtre ile yaklaşık 128 sn’lik bir pozlama süresine uzatılabiliyor:

1/8 sn x 1.024 = 128 sn

Örnek fotoğraflarda aynı karenin ISO 100 ve f/11 değerinde 10-stop ND filtre ile ve filtresiz çekilmiş görüntüsü bulunuyor. Filtresiz çekimde 1/8 sn olan pozlama süresi 10-stop filtre ile uzayarak 128 sn oluyor.

Pozlama süresi ne olmalı?

Peki, gelelim işin püf noktasına… Pozlama süresini ne kadar yapmalıyız? Bu çok sık karşılaştığım sorulardan biri. Uzun pozlama ile fotoğraf çektikçe ve makinenizi, filtrelerinizi ve ışığı tanıdıkça bunu zaten hissediyor olacaksınız.

Bulutların hareket hızı ve yönü, denizdeki dalga seviyesi veya su yüzeyinde ne derece ipeksi ve düz bir etki yaratmak istediğinize göre pozlama sürelerini ayarlayabilir ve ona uygun filtreler kullanabilirsiniz.

Kendi tercihlerimden birkaç örnek vermek isterim. Sudaki akış etkisini yakalamak ya da akarsu ve dalga hareketini vermek istiyorsam birkaç saniyelik pozlama süreleri yeterli oluyor, yani 3 veya 6 stop filtreleri kullanıyorum. Bu fotoğrafta dalgaların hareketini vermek için 3 sn pozlama yapmayı tercih ettim.

Dümdüz bir deniz veya akıp giden bulutlar için daha uzun süreli pozlamaları tercih ediyorum. Bu süreler o anki hava ve ışık koşullarına göre 20-30 sn olabileceği gibi birkaç dakikaya çıkabiliyor.

Bu fotoğrafta ise deniz yüzeyinde ipeksi ve dümdüz bir görüntü elde etmek ve aynı zamanda yavaş hareket eden bulutlara hareket katabilmek için 316 sn süreli bir pozlamayı tercih ettim.

ISO 100, f/6,3 sn 

Filtre kullanarak nasıl çekim yapabiliriz?

1.      Çekim yapmak istediğiniz yere gidip tripodunuzu makinenizin üzerine ve sabit bir zemine yerleştirin, uzaktan kumanda ayarlarınızı yapın ve makinenizin pilinin dolu olduğundan emin olun.

2.      Kompozisyonunuzu ve kadrajınızı oluşturduktan sonra filtreleri kullanmadan makinenizle ölçümünüzü yapın, hatta bir iki kare çekebilirsiniz.

3.      Makinenizin tavsiye edilen en düşük ISO değerinde ve lensinizin keskinliğinin yüksek olduğu bir diyafram değerine göre ayarlamanızı yapın.

4.      Uzun pozlama fotoğraflarında süreyi uzatmak için diyafram değerini lensin en kısık diyafram değerine getirmek her zaman iyi sonuç vermeyecektir. Çünkü çoğu lensin en kısık diyafram değerinde keskinliği azalır. Özellikle manzara fotoğrafı çekiyorsanız veya dinamik aralığın çok olduğu ışık koşullarındaysanız lensinizin keskinliği önem kazanıyor.

5.      Bu yüzden önceden farklı diyafram değerlerinde çekimler yaparak lensinizin keskinliğinin iyi olduğu değerleri tespit edebilirsiniz. Çoğu lenste keskinliğin en iyi olduğu diyafram aralığı f/8’den f/13 arasında seyrediyor.

6.      Filtrenizi takmadan, filtresiz çekim yapacakmışsınız gibi pozlama ölçümünüzü yapın ve diyafram (f/) ve ISO değerinize göre makinenizin doğru pozlamadaki enstantane değerini bulun. Kullandığınız filtreye göre yeni pozlama sürenizi hesaplayarak çekiminizi yapabilirsiniz.

 

Püf noktalar:

·         ND filtre kullandığınız zaman pozlama süresi uzayacağı için bir tripod, uzaktan kumanda ve kronometreye ihtiyacınız olacak.

·         Çoğunlukla “Bulb” modunda çekim yapacağınız için mutlaka pozlama süresini hesaplayacak bir hesap makinesi kullanmanızı tavsiye ederim. Hesaplamayı kendinizin yapmasına bile gerek yok, akıllı telefonlarınız üzerinden kullanılabileceğiniz çok sayıda aplikasyon mevcut.

·         ND filtreler çok koyu olduğu için (10-stop ve üzeri) lensinizin önüne yerleştirdikten sonra makineniz netleme yapamayabilir. Böyle bir durumla karşılaşacak olursanız filtreyi takmadan netlemenizi yapıp, lensinizi Auto Focus’tan Manuel Focus’a alıp filtrenizi takarak çekiminizi yapabilirsiniz.

·         Çok uzun sürelerde çekim yapacağınız için vizörden ışık girmemesine özen göstermenizi tavsiye ederim. Bunun için vizör kapağınızı kapatmayı unutmayın.

·         Lensiniz tripodun üzerindeyken titreşim azaltma (VR veya IS) özelliğini kapatmayı unutmayın.

·         Uzun süreli çekim yapacağınız için makinenizin Uzun Pozlama Gürültü Azalma (Long Exposure Noise Reduction) özelliğini açmanızı tavsiye ederim.

·         Bazı ND filtreler daha sıcak veya daha mavi tonlarda renk verebilirler. Rengi için çekim sonrası yapacağınız beyaz dengesi (White Balance) ayarıyla doğal tonlarına getirebilirsiniz.

·         Fotoğraflarınızı RAW formatta çekerseniz renk ve detay kayıplarını en aza indirebilirsiniz.

Etiketler: fotoğraf, fotoğraf eğitim

Yazdır